بقای (ماندگاری) شیء چیست و چرا یک نقطۀ عطف کلیدی در رشد کودک است؟
آیا تا به حال این ضرب‌المثل را شنیده‌اید که: از دل برود هر آنکه از دیده برفت؟ به عنوان یک بزرگسال، وقتی شیئی از نظر ما پنهان می‌شود، می‌دانیم که آن شیء همچنان وجود دارد؛ حتی اگر ما نتوانیم آن را ببینیم، لمس کنیم یا صدایش را بشنویم. با این حال، این در مورد کودکان صدق نمی‌کند. بچه‌ها طی چند ماه اول زندگی‌شان، اگر چیزی از دیدشان خارج شود، فکر می‌کنند آن چیز دیگر وجود ندارد! اما در حدود 4 تا 7 ماهگی، کودک شما مفهوم بقای (ماندگاری) اشیاء را درک می‌کند (یعنی کم‌کم این موضوع را درک می‌کند که وقتی اشیاء دور از چشم هستند هم هنوز وجود دارند) و دلیل آن این است که در این سن شنوایی و بینایی او تقریباً به طور کامل رشد یافته است!
چرا بقای شیء یک نقطۀ عطف مهم است؟
درک مفهوم بقای شیء یک نقطۀ عطف اساسی در رشد کودک شما است، زیرا به او کمک می‌کند تا جهان را بشناسد و بداند در آینده چه انتظاری باید داشته باشد. این بدین معناست که کودک شما یاد می‌گیرد از دست دادن چیزی مثل اسباب بازی ترسناک نیست، زیرا دوباره می‌تواند آن را پس بگیرد.
نکتۀ مهم دیگر این است که کودک متوجه می‌شود که افراد دیگر حتی وقتی که او را ترک می‌کنند همچنان وجود دارند! کودک شما تا قبل از این نقطه نمی‌تواند این را در ذهن داشته باشد و وقتی که شما رفته‌اید، فکر می‌کند ناپدید شده‌اید! اما هنگامی که کودک به این نقطۀ عطف می‌رسد، وقتی او را ترک می‌کنید -حتی اگر از رفتن شما چندان خوشحال نباشد- می‌تواند به شما فکر کند و متوجه شود که دوباره باز خواهید گشت. به مرور زمان، رفتن شما دیگر آنقدر موجب ناراحتی کوچولویتان نخواهد شد.
چگونه می توانم در مورد بقای شیء به کودک خود آموزش دهم؟
بچه‌ها از طریق تعاملات سرگرم‌کننده یاد می‌گیرند، بنابراین شما نباید چندان نگران آموزش این مفهوم به کودک خود باشید. مهم‌ترین بخش تجربۀ یادگیری کودکتان، گذراندن زمان کافی با شماست! نوزاد از طریق تعاملات و تجربیات معنادار با مراقبان مورد علاقه و مورد اعتماد خود است که شروع به درک جهان می‌کند.
بنابراین با توجه به اینکه بهترین راه برای «آموزش» کوچولویتان در مورد بقای اشیاء، بازی کردن است، اکنون برای شروع کار چند ایده برای شما داریم!
1. یک چشم به هم زدن (دالی!)
احتمالاً در مورد این بازی شنیده‌اید. این بازی همیشه یکی از محبوب‌ترین بازی‌های خانواده‌ها بوده است! «دالی» یک نمایش طبیعی است، زیرا به کودک شما اجازه می‌دهد به چیز مورد علاقۀ خود نگاه کند: چهرۀ شما! تا قبل از آنکه کوچولوی شما در این کار حسابی ماهر شود، دیدن اینکه چگونه ناپدید می‌شوید و ناگهان دوباره ظاهر می‌شوید برایش جالب خواهد بود!
همچنین می‌توانید با مخفی شدن پشت یک پتو یا حوله این بازی را انجام دهید. پتو را جلوی صورت خود بگیرید و نام کودکتان را صدا کنید. به محض اینکه پتو را لمس کرد، آن را رها کنید و بگویید: «پیدام کردی!»
2. مخفی کردن یک اسباب‌بازی پر زرق و برق
ابتدا اسباب‌بازی‌ای را انتخاب کنید که همیشه توجه کودکتان را جلب می‌کند و کودک دوستش دارد. وقتی توجه کودک را به خود جلب کردید، اسباب‌بازی را به آرامی زیر یک پتو یا حولۀ کوچک پنهان کنید. اطمینان حاصل کنید که قسمت کوچکی از اسباب بازی پیداست تا کودک راحتتر بتواند آن را بیابد. به مرور زمان، با بیشتر و بهتر پنهان کردن اسباب‌بازی قبل از اینکه کودک شروع به جستجو کند، بازی را برایش چالش‌برانگیزتر کنید.
3. قایم باشک بازی کنید!
نوزادان صدای والدین خود را زود تشخیص می‌دهند – بنابراین والدین می‌توانند با صدای خود به نوزاد بفهمانند که هنوز هستند، حتی اگر از نظر پنهان باشند.
بخش چالش‌برانگیز در مورد ایجاد بقای اشیاء این است که وقتی نوزاد متوجه می‌شود که والدینش هنوز وجود دارند ولی از دید او پنهانند، ممکن است ناراحت شود؛ زیرا می‌فهمد که والدینش تصمیم گرفته‌اند آنجا نباشند. این همان اتفاقی است که در مورد «اضطراب جدایی» می‌افتد. انجام این بازی‌ها می‌تواند به کودک شما کمک کند این مرحلۀ مهم را پشت سر بگذارد. بازی کردن به بچه‌ها کمک می‌کند بفهمند حتی اگر نتوانند برای مدتی مامان و بابا را ببینند، آنها به زودی باز خواهند گشت!
نکته: وقتی کودک شما به 9-8 ماهگی می‌رسد، بازی‌های بقای شیء می‌توانند به کاهش اضطراب جدایی او کمک کنند! انجام این بازی‌ها حین خداحافظی با کودکتان وقتی می‌خواهید او را در مهد کودک یا خانه پدربزرگ/مادربزرگ ترک کنید، می‌تواند به او کمک کند که بفهمد شما باز خواهید گشت.
مؤلفه‌های مهمی که در هر یک از این بازی‌ها وجود دارد عبارتند از «ظاهر شدن و ناپدید شدن»، «جستجو کردن و آشکار شدن» اشیاء.
ایجاد برنامه‌های روزانه و فراهم کردن محیطی غنی و پرورش‌دهنده باعث می‌شود کودک نسبت به مراقبان خود احساس ثبات و اعتماد پیدا کند. به مرور زمان کودک شما بهتر می‌تواند لحظات کوتاه‌مدت جدایی را تحمل کند. پس این بازی‌های بقای شیء را امتحان کنید و به کوچولوی خود کمک کنید تا یاد بگیرد!
