ارتباط برقرار کردن از طریق خنده چه چیزی را در مورد مغز نوزاد شما نشان می‌دهد؟

آیا تا به حال با کودک خود قایم باشک بازی کرده‌اید؟ چه زنجیره ای از وقایع در مغز کودک می‌گذرد تا او آگاه شود و بفهمد که شما هنوز واقعاً آنجا هستید، حتی اگر دور از چشم او باشید؟ در چند ماه اول زندگی نوزاد، اگر شما دور از چشم او باشید، بدین معناست که اصلاً وجود ندارید!

ردیابی چشمی فرآیندی است که در حدود 4 ماهگی ایجاد می‌شود، و به دنبال آن کودک می‌تواند با چشمان خود شیئی را دنبال کند. با این حال، وقتی که شیئی را از کودک می‌گیرید، نمی‌فهمد؛ زیرا متوجه نمی‌شود که شیء از دید او پنهان شده است. در حدود 8-4 ماهگی، نوزادان دقت بصری بهتر و کنترل حرکتی بالاتری به دست می‌آورند، و این باعث می‌شود که نوزاد بی‌توجه به اینکه یک شیء پیداست یا پنهان، به جستجوی آن برود. این امر نشان می‌دهد که کودک دارد می‌فهمد که جسمی که دور از چشم اوست، هنوز وجود دارد. در حدود 12-8 ماهگی، حافظۀ کودک به حدی از رشد می‌رسد که بتواند اشیاء را به خاطر بسپارد. در این سن اگر شیئی کاملاً از نظر پنهان باشد، کودک همچنان به دنبال آن می‌گردد. دقیقاً به همین دلیل است که کودکان در این سن از بازی «دالی» لذت می‌برند و عاشق برداشتن پارچه‌ها و کشف اشیاء پنهان‌شده زیر آن‌ها هستند.

بقای شیء فرآیند درک این امر است که حتی اگر شیئی دیده، لمس یا شنیده نشود، همچنان وجود دارد. در این مرحله مسیرهای مختلف دیگری از جمله مسیرهای دیداری و حرکتی، و همچنین توانایی رسیدن به اشیاء و در دست گرفتن آنها نیز در حال رشد است؛ و این‌ها همه در ایجاد بقای شیء، ضروری‌اند.

مفهوم بقای شیء نقشی کلیدی در نظریۀ رشد شناختی ژان پیاژه دارد. او معتقد است نوزادان طی این مرحلۀ حسی-حرکتی از رشد خود، جهان را از طریق توانایی‌های حرکتی‌ای چون دیدن، چشیدن، لمس کردن و حرکت می‌فهمند. نوزادان در این سن خودمحورانه فکر و عمل می‌کنند، بدین معنی که هیچ تصوری از جهان، غیر از جهانی که از نقطه‌نظر خود و تجارب خود می‌بینند ندارند؛ هرچند این بصیرت را بعدتر به دست می‌آورند.

با این حال این اتفاق هزینه‌ای دارد و آن اضطراب جدایی است. اضطراب جدایی علت کمرویی و شرم کودک و چسبیدنش به شما در حضور غریبه‌هاست. چرا این اتفاق می‌افتد؟ کودک شما به یاد می‌آورد که پدر و مادرش او را ترک کرده‌اند و دیگر آنجا نیستند.

بقای شیء بسیار مهم است زیرا به ما این امکان را می‌دهد که بفهمیم اشیائی که هرگز آنها را ندیده‌ایم هم وجود دارند. می‌دانیم برج کج پیزا در ایتالیاست، بی آنکه لازم باشد به ایتالیا رفته باشیم. اگر وقتی با فرزند خود دالی بازی می‌کنید، او با خنده پاسخ می‌دهد، معنی‌اش این است که به این درک جدید دست یافته است. کودک با این خنده‌ها تحولات شناختی خود را با شما در میان می‌گذارد، و این شکل از ارتباط، نشان می‌دهد که او مفاهیم زیربنایی پشت این بازی‌ را درک کرده است.

Eliot, L. (1999). What’s going on in there. How the brain and mind develop in the first five years of life, 237-239.